COVID-19 znacząco zmienił życie każdego z nas. Wprowadzone na jego skutek zmiany objęły również sposób, w jaki funkcjonują organa administracji państwowej, w tym także sądy. Wraz z kolejnymi tarczami antykryzysowymi, a zwłaszcza tarczą 3.0 rozpoczęło się odmrażanie pracy sądów – a w ślad za nimi przywrócona została praca kancelarii prawniczych. Co zmieniło się na skutek pandemii? Jak wygląda „nowa normalność” w pracy sądów?

Powrót postępowań jawnych

Choć nie każdy zdaje sobie z tego sprawę, to już od 18 maja przywrócono postępowania jawne, a więc wymagające udziału stron i świadków. Tak więc sprawy rozwodowe czy dotyczące adopcji przeprowadzane są w trybie normalnym. Jednak ich przebieg daleki jest od tego, do jakiego przywykliśmy przez lata. Wprowadzono szereg zmian, mających za zadanie ograniczyć rozprzestrzenianie się COVID-19. Między innymi ograniczono wstęp na salę sądową – teraz mogą tam wchodzić jedynie osoby wezwane lub zawiadomione, maksymalnie 15 minut przed rozpoczęciem rozprawy. Wprowadzono również znane z innych miejsc (m.in. supermarketów czy restauracji) procedury jak np. pomiar temperatury przy wejściu na teren obiektu, obowiązkowa dezynfekcja rąk (lub użycie gumowych rękawiczek). Obowiązkowe jest również korzystanie z maseczek lub przyłbic podczas pobytu w budynku sądu. 

Delikatnej zmianie uległy również niektóre czynności procesowe – np. ze względu na wymaganą kwarantannę dokumentów nie można składać pism procesowych podczas posiedzenia. Nie działają również kasy sądu – przelewy należy wykonywać, używając bankowości elektronicznej lub z siedziby banku. Nieczynne są również szatnie sądowe. 

Rozprawy na odległość – na znacznie szerszą skalę

Do tej pory niewiele było sytuacji, w których ustawodawca przewidział możliwość przeprowadzenia rozprawy na odległość. W związku z zagrożeniem COVID-19 znacznie rozszerzono możliwość wykorzystanie tej drogi postępowania. Nowe przepisy zakładają, że jeśli warunki techniczne danego Sądu na to pozwalają, przesłuchiwanie świadków czy biegłych będzie mogło się odbywać z innych pomieszczeń w budynku sądu, a oskarżeni przebywający w zakładzie karnym będą mogli składać zeznania bezpośredni stamtąd. Można dzięki temu nie tylko zwiększyć bezpieczeństwo osób biorących udział w postępowaniu, ale również uniknąć kłopotliwego transportu osadzonych. 

Wyrok bez rozprawy i więcej spraw pilnych

Jak podaje Kancelaria adwokacka Makoś – kolejna zmiana dotyczy znaczącego rozszerzenia listy spraw, w których możliwe będzie uzyskanie wyroku bez rozprawy sądowej. Postępowanie będzie rozstrzygane na posiedzeniu niejawnym, bez udziału osób trzecich, co pozwoli na redukcję zagrożenia dla stron postępowania. Postępowanie niejawne ma miejsce w głównie w sytuacjach, gdy sąd nie dysponuje warunkami technicznymi pozwalającymi na przeprowadzenie rozprawy na odległość i odbywa się na podstawie dostarczonych pisemnie stanowisk stron i zeznań świadków. 

Zmianie uległ również katalog spraw rozpatrywanych w trybie pilnym. Do spraw obejmujących nieletnich czy przemocy w rodzinie dołączono postępowania dotyczące osób tymczasowo aresztowanych, zgody na przeprowadzenie zabiegu medycznego, odwieszenia warunkowo zawieszonej kary czy wydania decyzji o warunkowym umorzeniu postępowania. 

Kancelarie prawne, adwokaci i prawnicy – ich również dotknęły zmiany

Oczywiście do pracy nie wróciły wyłącznie sądy, ale również adwokaci, radcy prawni i kancelarie prawne. W związku z działaniami mającymi na celu redukcję narażenia zdrowia i życia, niektóre sądy wystąpiły do adwokatów o przygotowania techniczne umożliwiające im branie udziału w rozprawach przeprowadzanych bez fizycznej obecności na sali sądowej (w ramach rozpraw na odległość).

Rozszerzono także możliwości wykorzystania dokumentów elektronicznych – można teraz je wysyłać za pośrednictwem platformy ePUAP, co znacznie usprawnia obieg i przygotowanie dokumentów, bez konieczności fizycznego ich przekazywania, co redukuje ryzyko zakażenia. 

Wiele wskazuje na to, że tzw. nowa normalność związana z pandemią i jej konsekwencjami będzie towarzyszyła nam na dłużej. Sądy, adwokaci i kancelarie prawne starają się dostosować do nowych wymogów sanitarnych, dzięki czemu możliwe jest przywrócenie działalności wymiaru sprawiedliwości. 

Artykuł powstał przy współpracy z Kancelarią Adwokacka Makoś  http://adwokat-wyszkow.pl/